Stollen Tarifi
Stollen Almanya'nın klasik noel lezzetlerinden biridir. Daha önce Almaya'da bir noel pazarı gezdiyseniz stollenin tadına mutlaka bakmışsınızdır. Stollen’in ismi, Almanca'da "Stollo" olarak bilinen ahşap destek kirişlerinden gelir. İlk olarak madencilikte kullanılan bu kelime, tünellerin dayanıklılığını sağlayan desteklere atıfta bulunur. Stollen çöreği de başlangıçta oldukça büyük boyutta yapılan bir ekmekti ve şekli itibarıyla bu destek kirişlerine benzetilirdi. Zamanla "Stollen" kelimesi, bu geleneksel Alman noel ekmeğine adını vermiştir. İçerdiği baharatlar, kuru meyveler ve badem ezmesiyle zenginleşen Stollen, sadece ismiyle değil, lezzetiyle de geçmişten günümüze bir bağ kurar.
Stollen Çeşitleri
Stollen, Almanya’nın farklı bölgelerinde çeşitli şekillerde hazırlanır ve her biri kendine özgü özelliklere sahiptir:
Dresdner Stollen: Stollen’in en ünlü türüdür ve Dresden şehriyle özdeşleşmiştir. Bu özel tür, coğrafi işarete sahiptir ve belirli malzeme standartlarına göre yapılır. Bol miktarda tereyağı, badem ve meyve içeren bu versiyon oldukça zengindir.
Marzipanstollen: Bugün tarifini paylaştığım bu çeşidin içinde bir badem ezmesi (marzipan) kütlesi bulunur ve bu özelliğiyle diğer türlerden ayrılır. Hamurunun yumuşaklığı ve badem ezmesinin aroması, bu çeşidi pek çok kişinin favorilerden biri yapar.
Mohnstollen: Haşhaş tohumu dolgusu ile hazırlanır. Haşhaşın kendine has aroması, bu Stollen çeşidini farklı ve özel kılar.
Quarkstollen: Quark peyniri (bir tür taze peynir) kullanılarak yapılır. Daha yumuşak bir dokuya sahiptir ve yapımı diğer türlere göre daha hızlıdır.
Butterstollen: Adından da anlaşılacağı gibi, tereyağının bolca kullanıldığı zengin bir versiyondur. Bu tür, yağlı ve yoğun lezzetiyle dikkat çeker.
Avrupa Mutfaklarında Noel Tatlıları
Avrupa mutfakları, Noel döneminde mutfaklardan yayılan enfes kokularla canlanır. Her ülkenin kendine has bir Noel tatlısı vardır ve bu tatlılar, kültürel mirasın önemli bir parçasını oluşturur. Belçika'nın oliebollen'i, İtalya’nın panettone’si ve Danimarka'nın risalamande'si bu dönemin en sevilen tatlıları arasında yer alır. Stollen ise Almanya’nın bu geleneğe en değerli katkılarından biridir. Baharatlarla zenginleştirilen bu hamur işi, sıcak bir fincan çay ya da kahveyle birleştiğinde Noel ruhunu sofralara taşır.
Stollen Yapımının Püf Noktaları
Stollen yapımında hamurun iyi mayalanması ve malzemelerin eşit şekilde dağıtılması oldukça önemlidir. Hamurun iki aşamada mayalanarak hazırlanması, çöreğin güzelce kabarmasını ve yumuşak bir dokuya sahip olmasını sağlar. Bu teknik, İspanyol mutfağının ünlü Noel tatlısı Roscón de Reyes ile benzerlik gösterir.
Stollen yaparken kuru meyvelerin hamura eşit şekilde karışması için hamurun iyice yoğrulması gerekir. Hamuru tezgaha yayarak meyveleri üzerine serpmek ve hamuru katlayarak yoğurmak bu işlemi kolaylaştıracaktır.
Stollen fırından çıktıktan hemen sonra üzerine tereyağı sürülüp pudra şekeri serpilmesi pudra şekerinin çöreğe güzelce yapışmasını sağlar. Bu nedenle bu aşamayı sonraya bırakmamaya dikkat edin. Ayrıca bu işlem için acele etmek pudra şekerinin hamurun sıcaklığıyla ermesine neden olacağı için yine tarifte tavsiye edilen bekleme süresine riayet etmenizde fayda vardır.
Geleneksel Stollen tariflerinde kuru üzümler genellikle rom gibi bir alkolle ıslatılır. Ancak ben benim gibi hamur işlerinde alkol kokusunu sevmeyen ya da alkol tüketiminden kaçınanlar için bu tarifte üzümleri sadece sıcak su ile yumuşattım. Alkol kullanmayı tercih edenler, üzümleri romda bekleterek farklı bir aroma katabilirler. Bunun yanı sıra kiraz şekerlemesi yerine kuru kayısı, yaban mersini veya kuş üzümü gibi sevdiğiniz diğer kuru meyveleri de kullanabilirsiniz. Bu esneklik, Stollen’i kendi damak zevkinize uygun hale getirmenizi sağlar.
Tarifte baharat olarak tarçın ve kakule kullanılıyor. Kakule kapsül benzeri bir dokunun içinde yer alan sert tohumlardan oluşan bir baharattır. Malzemeler kısmında kapsül ibaresi aklınıza ilaç kapsülü gibi yapay bir malzeme getirmesin. Bahsettiğim kapsül kakulenin kendi doğal yapısı. Bu kapsülleri açıp içlerinden çıkan tohumları havanda ezerek hamura ekleyebilirsiniz.
Afiyetle kalın...
Malzemeler
Ön Hamur için;
- 1 su bardağı ılık süt,
- 1 su bardağı un,
- 1 paket instant maya.
Asıl hamur için:
- Ön hamur,
- 125 g oda sıcaklığında tereyağı,
- 1/2 su bardağı şeker,
- 1 yumurta sarısı,
- 4 kapsül kakule,
- 1/2 çay kaşığı toz tarçın,
- 2,5-3 su bardağı un.
İçi ve üzeri için;
- 1 su bardağı kuru üzüm,
- 1/2 su bardağı kiraz şekerlemesi,
- 50 g kıyılmış kabuksuz badem,
- 2 tatlı kaşığı tereyağı,
- Pudra şekeri.
Badem ezmesi için;
- 2 su bardağı badem unu,
- 1/4 su bardağı su,
- 1/4 su bardağı şeker.
Hazırlanışı
- Badem ezmesi için su ve şekeri bir sos tenceresinde kaynatıp badem ununa ekleyin ve yoğurun,
- Karışımı streç film üzerine alıp yaklaşık 2 cm çapında bir kütük haline getirin ve buzdolabına kaldırıp dinlendirin,
- Kuru üzümleri bir kaseye alıp üzerlerini geçecek kadar kaynar su ekleyin ve yumuşamaya bırakın,
- Ön hamur için süt ve mayayı bir kaseye alın,
- Unu azar azar ekleyip çırpın ve hamur köpük köpük kabarana kadar 10-15 dk dinlendirin,
- Asıl hamur için tereyağı, şeker ve yumurta sarısını bir kasede çırpın,
- Ezilmiş kakule ve tarçını ekleyip çırpın,
- Ön hamuru ekleyip çırpın,
- Unu azar azar ekleyip ele yapışmayan yumuşak kıvamlı bir hamur elde edene kadar yoğurun ve üzerini örtüp iki katına çıkana kadar mayalanmaya bırakın,
- Hamuru tekrar yoğurup tezgaha alın ve elinizle bastırarak kalınca açın,
- Üzerine süzdüğünüz üzümleri, doğradığınız kiraz şekerlemelerini ve kıyılmış bademi serpin,
- Hamuru katlayarak malzemelerin eşit şekilde dağımasını sağlayın,
- Hamuru ikiye bölün,
- Parçalardan birini elinizle bastırarak kalınca açın,
- Badem ezmesinin yarısını bir kenarına yerleştirip kenarı üzerine katlayın,
- Diğer kenarı da katladığınız tarafın üzerine katlayıp son katladığınız taraftan boylu boyuna bastırarak bir çukur oluşturun,
- Diğer parçayı da aynı şekilde hazırlayın ve yağlı kağıt serilmiş tepsiye yerleştirin,
- Üzerlerinde pişerken yanabilecek kadar açıkta kalmış üzüm parçaları varsa onları toplayıp katladığınız yerden içine sokun,
- Üzerlerini örtüp 20 dk. kadar dinlendirin,
- 180 derecede önceden ısıtılmış fırında üzerleri kızarana kadar pişirin,
- Fırından aldıktan sonra 5 dk kadar bekleyip üzerlerine eritilmiş tereyağı sürün ve pudra şekeri serpin.
Afiyet olsun...
Click here to see the recipe in English
Stollen Tarifi ilk olarak 02/12/2024 tarihinde yayınlandı ve 03/12/2024 tarihinde güncellendi.
(*) Kalori değeri ortalama bir değerdir ve farklı kaynaklara göre değişkenlik gösterebilir. Kalori hesaplama için daha kesin sonuçlar almak isterseniz diyetisyeninize danışmanızı öneririz.